De vrije advocaatkeuze voor de rechtsbijstand verzekerde

Op 29 november 2017 oordeelde de rechtbank Amsterdam dat DAS Rechtsbijstand een schadevergoeding van bijna € 115.000,- moet betalen aan een voormalig docent die niet adequaat is bijgestaan. DAS is volgens de rechtbank op alle mogelijke fronten de mist in gegaan. Met het recht op vrije advocaatkeuze had deze situatie wellicht voorkomen kunnen worden.

De situatie
De docent was sinds 2002 werkzaam bij een hogeschool in Rotterdam. Hij werd geschorst na het doorspelen van tentamenvragen aan leerlingen en schakelde vervolgens in juni 2014 zijn rechtsbijstandverzekering in. De bewijsstukken waarop de werkgever zich in gespreksverslagen beriep, zijn door DAS nooit opgevraagd of bestudeerd. Het hele dossier zou volgens DAS wel op tafel komen zodra er zou moeten worden geprocedeerd. 

Vaststellingsovereenkomst
Per 1 mei 2015 werd het dienstverband van de docent beëindigd met een vaststellingsovereenkomst, zonder toekenning van een ontslagvergoeding. Zelf wilde de docent aanvankelijk een ontslagvergoeding van vier jaarsalarissen afdwingen. DAS stuurde aan op instemming met een aanzienlijk lagere vergoeding, waar de docent zich uiteindelijk maar bij neerlegde. De docent moest het doen met het recht op WW en een bovenwettelijke werkloosheidsuitkering (conform de cao) van circa € 11.000,- zonder dat met het vierjarig pensioengat rekening werd gehouden. 

Vordering werknemer
Kort daarna stapte de docent alsnog naar de rechtbank en vorderde hij de totale ontslagschade van € 173.142,- netto. DAS was volgens hem tekortgeschoten in de rechtsbijstandverlening door hem onjuist en onvolledig te informeren en weinig kritisch te zijn tegenover de werkgever. De mogelijkheden, kansen en (proces)risico’s waren niet duidelijk voor de docent. Zo heeft DAS geen inzage in het personeelsdossier gevraagd. De docent diende zelf onderhandelingsvoorstellen te formuleren en berekeningen te maken. DAS heeft hem er ten onrechte niet van weerhouden de vaststellingsovereenkomst aan te gaan en in te stemmen met de voorwaarden, zoals deze in wezen al in het begin van het proces waren aangeboden door de werkgever. 

Oordeel rechtbank: ernstig onvolledig advies
DAS verweerde zich met de stelling dat zij de docent al voor het ontslag had geadviseerd ‘dat hij de schijn tegen had’. De e-mail waarnaar wordt verwezen, is volgens de rechtbank geen uitgewerkt, op maat gesneden advies, waarin alle mogelijke scenario’s en uitkomsten met concrete onderbouwing aan bod komen. Dat mag men wel van een rechtsbijstandsverlener verwachten. Het betrof een ernstig onvolledig advies.

Ook ten aanzien van de overige advisering heeft DAS een onjuiste benadering gehanteerd, onder meer gelet op het feit dat DAS geen inzage in het dossier heeft gevraagd. De stelling van DAS dat in een ontbindingsprocedure enkel een vergoeding wordt toegekend bij verwijtbaarheid aan de zijde van werkgever, is pertinent onjuist. Een kritische houding van DAS bleef uit, het initiatief om tot een zo gunstig mogelijk resultaat te komen is uit handen gegeven en daardoor heeft DAS geen onderhandelingsdruk kunnen opbouwen.

Dit alles leidt ertoe dat DAS onder meer aansprakelijk is voor de door de docent geleden schade (gebaseerd op de ontslagvergoeding bij einde dienstverband per 1 mei 2015). In de benadering van de rechtbank komt de schade uit op € 114.929,44 (bruto).

De hele uitspraak van de rechtbank Amsterdam kunt u via bijgaande link raadplegen.

De vrije advocaatkeuze
De docent in kwestie had tussentijds advies ingewonnen bij een ex-collega (advocaat), die samen een herformulering van het voorstel bij DAS neerlegden. DAS reageerde hierop met de stelling, dat de advocaat op initiatief van de docent was ingeschakeld en dat de kosten daarvan voor zijn eigen rekening kwamen. 

Regelmatig krijgen wij van klanten vragen over de mogelijkheden om gebruik te maken van onze dienstverlening op kosten van hun rechtsbijstandverzekering. Wanneer mag een verzekerde nu eigenlijk een “eigen” advocaat inschakelen op kosten van de verzekeraar? 

Hof van Justitie van de Europese Unie
Het Hof van Justitie heeft de vrije advocaatkeuze in 2013 en in 2016 (verder) onderstreept. Een verzekerde mag altijd zelf een advocaat of juridisch dienstverlener kiezen ingeval van een gerechtelijke of administratieve procedure. Ook ingeval van ontslagprocedures bij UWV en bij procedures in het bestuursrecht kan een rechtsbijstand verzekerde aanspraak maken op vergoeding van de kosten van een externe juridisch dienstverlener.

Beperkingen aan het recht op vrije advocaatkeuze
Doorgaans beperken verzekeraars het recht op vrije advocaatkeuze, bijvoorbeeld door in de polisvoorwaarden een maximum te verbinden aan de kosten voor externe deskundigen. Bovendien worden vaak alleen ‘redelijke en noodzakelijke kosten’ vergoed en wordt in veel gevallen een eigen bijdrage bij de verzekerde in rekening gebracht. Ook gelden strakke termijnen voor het melden van een nieuwe kwestie.

Het is dus belangrijk de polisvoorwaarden zorgvuldig te lezen en deze strikt na te leven, zodat geen risico wordt gelopen op afwijzing van vergoeding van de kosten.

Meer weten? Heeft u vragen over de polisvoorwaarden van uw rechtsbijstandverzekering?

Neem contact op via: 040-2155240 of info@witberghoorn.nl. Wij bekijken uw volledige situatie en u kunt van ons een gedegen advies op maat verwachten!