Ontslag op staande voet wegens weggeven of gebruiken testers: terecht of onterecht?

In korte tijd is door de kantonrechter te Alkmaar en te Rotterdam in twee min of meer vergelijkbare kwesties uitspraak gedaan. In de ene zaak had een werknemer werkzaam bij ICI PARIS XL niet op staande voet mogen worden ontslagen, wegens het weggeven van proefjes aan een familielid. Een ontslag op staande voet wegens het gebruik van een Nivea tester door een werknemer werkzaam in een Kruidvat filiaal hield niet veel later wél stand. Waar ligt de grens?

Deze situaties worden ook wel ‘bagateldelicten’ genoemd; diefstal van zaken met een geringe waarde of betekenis. Voor een rechtsgeldig ontslag op staande voet doet die geringe waarde echter niet ter zake. Hierna wordt toegelicht waarom winkelketeneigenaar A.S. Watson (het moederbedrijf van ICI PARIS XL en Kruidvat) in de ene zaak wel in het gelijk werd gesteld en in de andere zaak niet.

Weggeven van proefjes: ontslag op staande voet onterecht
De kantonrechter te Alkmaar zette op 4 oktober 2017 een streep door het ontslag van een werknemer werkzaam bij ICI PARIS XL, die haar broer enkele proefjes en gifts meegaf naar aanleiding van de aankoop van een parfum. Volgens A.S. Watson vertegenwoordigden de weggegeven producten een waarde van € 70,-. De werknemer is enkele dagen daarna op staande voet ontslagen, omdat zij in strijd met het geldende reglement had gehandeld.

Reglement onvoldoende uitgekristalliseerd
Volgens de kantonrechter stond vast dat er een reglement is vastgesteld, waarin is opgenomen hoe personeel met proefjes en gifts dient om te gaan. Daarentegen stond ook voldoende vast dat die regels niet goed kenbaar zijn gemaakt, nu A.S Watson een WhatsApp-bericht heeft verstuurd met daarin een nadere uitleg en dat bericht is door de werknemer slechts gedeeltelijk ontvangen. Onvoldoende is gebleken dat de regels strikt door A.S. Watson werden gehandhaafd. Verder is in het reglement niet voldoende uitgekristalliseerd welk gedrag wel onder het ‘zero tolerance’-beleid valt en welk gedrag niet. Alleen ingeval van ‘het op persoonlijke titel verhandelen van testers en incentives’ kan op basis van het reglement een ontslag op staande voet volgen. Daarvan was hier geen sprake, alleen al daarom kon het ontslag op staande voet geen stand houden. A.S. Watson moest de arbeidsovereenkomst met de werknemer dus voortzetten en het misgelopen salaris aan haar terugbetalen.

Gebruik van tester: ontslag op staande voet terecht
Op 27 december 2017 oordeelde de kantonrechter te Rotterdam over het ontslag van een werknemer werkzaam bij Kruidvat, die tijdens werktijd door de filiaalmanager werd betrapt op het wegpakken en gebruiken van een Nivea bodylotion achter de kassa. Klanten ontvingen dit gratis actieproduct bij besteding van € 10,-. Aan die voorwaarde voldeed de werknemer niet. Nog dezelfde dag is de werknemer hiermee geconfronteerd en vervolgens is zij op staande voet ontslagen.

Gedragsregels
De kantonrechter overwoog, dat vast is komen te staan dat de werknemer de tester van Nivea heeft gebruikt en dat dit gebruik in strijd is met de bij A.S. Watson geldende gedragsregels. Werknemer was voldoende bekend met de inhoud van de gedragsregels en het belang dat A.S. Watson hecht aan de strikte naleving daarvan. A.S. Watson heeft verder ter voorkoming van diefstal en fraude een campagne gevoerd, waarmee het personeel op het hart werd gedrukt de gedragsregels na te leven. Ook heeft de werknemer deelgenomen aan een dilemmaspel, waarin aan de orde werd gesteld dat testers niet mee naar huis mogen worden genomen. Het had de werknemer daarom voldoende duidelijk moeten zijn, dat de gedragsregels het niet toestaan om gratis producten weg te nemen en te gebruiken, als niet aan de actievoorwaarden wordt voldaan.

Dringende reden
Het gebruik van de tester wordt door de kantonrechter aangemerkt als een dringende reden, die het gegeven ontslag op staande voet rechtvaardigt. Daarbij wordt met name in aanmerking genomen, dat A.S. Watson als detailhandelorganisatie te maken heeft met een verhoogd risico op diefstal/verduistering door eigen personeel en dat zij precedentwerking dient te voorkomen.

Belang personeelsreglement
Een werkgever blijft weliswaar afhankelijk van het oordeel van de rechter, maar heeft het voor een groot deel ook zelf in de hand of een ontslag op staande voet stand houdt of niet. Het is essentieel om over een goed personeelsreglement te beschikken dat (onder meer) betrekking heeft op diefstal en alles wat daarmee verband houdt. Maar de crux van deze uitspraken is, dat het vooral van belang is het (strikte) reglement tijdig en duidelijk bij het personeel onder de aandacht te brengen en het beleid ook consequent te handhaven. Een gewaarschuwd mens telt tenslotte voor twee!

Advies nodig? Wij helpen u graag bij het opstellen van uw personeelsreglement of bij vragen over de handhaving daarvan (info@witberghoorn.nl of 040 - 2155240).

Bent u als werknemer in een vervelende situatie beland? Dan kunt u uiteraard ook met al uw vragen bij ons terecht!