Einde van het 'flitsfaillissement'?

Het Hof van Justitie van de Europese Unie oordeelde onlangs dat werknemers van een bedrijf dat middels een pre-pack een doorstart maakt, net als werknemers bij een normale overname recht hebben op arbeidsrechtelijke bescherming. De pre-pack als goedkoop reorganisatiemiddel wordt hierdoor veel minder interessant. Meer over de Estro-zaak en de gevolgen daarvan voor de praktijk leest u hier.

Hoe werkt een pre-pack?

Een pre-pack is een doorstart die vóór het faillissement in stilte wordt voorbereid, zodat de onderneming na faillissement in afgeslankte vorm snel kan doorstarten. Vanwege de snelheid van de doorstart wordt een dergelijk faillissement ook wel 'flitsfaillissement' genoemd.

Op het moment dat een onderneming failliet dreigt te gaan, kan een ondernemer bij de rechtbank verzoeken om aan te geven wie de beoogd curator en beoogd rechter-commissaris zullen worden in geval van een faillissement. De beoogd curator kan in de voorbereiding van de doorstart bijvoorbeeld betrokken zijn bij de onderhandelingen over de verkoop van de onderneming. Bij het uitspreken van het faillissement, kan doorgaans op dezelfde dag nog de koopovereenkomst worden getekend waarmee de onderneming wordt overgedragen. De onderneming kan zo na faillissement blijven draaien, zodat een groot deel van de werknemers aan het werk kan blijven. De schade en onrust is op deze manier voor alle partijen beperkt.

De Estro-zaak

Kinderopvangorganisatie Estro maakte ook een doorstart na faillissement, waarbij ruim duizend werknemers werden ontslagen. FNV stapte naar de rechter en stelde zich op het standpunt dat sprake was van een overgang van onderneming, waardoor alle werknemers (met behoud van hun arbeidsvoorwaarden) van rechtswege in dienst waren getreden bij de nieuwe organisatie. Eerder werd door rechters geoordeeld dat faillissementssituaties zijn uitgesloten van de EU-richtlijn 2001/23 over het behoud van rechten van werknemers bij de overgang van onderneming. De kantonrechter in deze zaak besloot prejudiciële vragen aan het Hof te stellen over de uitleg van de richtlijn in het kader van artikel 7:666 BW, op basis waarvan geen sprake is van een overgang van onderneming indien de onderneming failliet is.

Oordeel Hof

Volgens het Hof is het doel van de richtlijn de belangen van werknemers te beschermen door het behoud van hun rechten veilig te stellen bij een overgang van onderneming. Uitzonderingen op die bescherming zijn mogelijk. Wanneer een pre-pack wordt voorbereid en de onderneming door blijft draaien, zonder dat sprake is van een regulier faillissement waarbij de onderneming wordt geliquideerd, is dit echter geen reden om werknemers de bescherming van de richtlijn te ontzeggen. Het hoofddoel van een pre-pack is immers het behoud van de failliete onderneming. Dat rechtvaardigt niet dat werknemers geen beroep kunnen doen op de rechten uit de richtlijn.

Betekenis voor de praktijk

Werknemers gaan dus na een pre-pack met behoud van al hun rechten en arbeidsvoorwaarden over naar de koper. Met een pre-pack kon voorheen op een makkelijke manier (zonder daarvoor een vergoeding te hoeven te betalen) het personeelsbestand worden ingekrompen, maar na deze uitspraak zal deze methode een stuk minder populair zijn. Eerder zal weer voor de 'gewone' faillissementsprocedure worden gekozen.

In de Estro-zaak moet de Nederlandse rechter nu verder uitspraak doen over de ontslagen werknemers. De richtlijn blijkt ook van toepassing op pre-packs uit het verleden (bijvoorbeeld van Free Record Shop, Marlies Dekker, Neckermann.com en McGregor). Niet overgenomen werknemers kunnen dus mogelijk alsnog claimen in dienst te zijn van de koper.

Het arrest van het Hof vindt u via deze link.

Meer weten over de rechten van werknemers bij overgang van onderneming? U kunt ons bereiken via: 040 – 2155240 of info@witberghoorn.nl.