Nieuwe wet melding collectief ontslag per 1 maart 2012

De nieuwe wet melding collectief ontslag (WMCO) treedt in werking op 1 maart 2012. Na inwerkingtreding vallen ontslagen middels een beëindigingsovereenkomst ook onder deze wet. Hiermee wordt voorkomen dat een werkgever onder zijn verplichtingen kan uitkomen door bij een voorgenomen ontslag van bijvoorbeeld 21 werknemers, met 2 werknemers een beëindigingsovereenkomst te sluiten. Voor de toepassing van de WMCO is derhalve niet relevant meer welke weg van ontslag wordt bewandeld.   

Voor werkgever brengt de nieuwe wet de volgende verplichtingen met zich mee:

Werkgever dient bij een voorgenomen ontslag van 20 of meer werknemers binnen een periode van 3 maanden en binnen een werkgebied van UWV, hiervan niet alleen melding te maken bij UWV maar ook de belanghebbende vakbonden te raadplegen alvorens kan worden geconcludeerd dat aan de verplichtingen op grond van de WMCO is voldaan. Een afschrift van de melding dient vervolgens aan UWV te worden gestuurd. Als een vakbond niet tijdig reageert op een uitnodiging (een vakbond moet ten minste 2 weken voorafgaand aan het overleg de uitnodiging hebben ontvangen) of aangeeft daarvan af te zien, is ook aan de verplichting tot raadpleging voldaan. In voorkomende gevallen dient ook de OR te worden geraadpleegd. Het is niet vereist dat overeenstemming wordt bereikt.

Voor opzegging, ontbinding dan wel beëindiging met wederzijds goedvinden geldt een wachttijd van een maand na de melding. De arbeidsovereenkomst kan derhalve niet eerder worden opgezegd, ontbonden dan wel worden beëindigd met wederzijds goedvinden, dan een maand na de melding. De maand wachttijd geldt niet als uit een verklaring van de belanghebbende vakbonden blijkt dat zij zijn geraadpleegd en met de beëindiging kunnen instemmen.

Procedure via UWV

Bij een UWV procedure worden ontslagaanvragen in behandeling genomen als de melding is gedaan en uit een schriftelijke verklaring van werkgever blijkt dat de belanghebbende vakbonden en OR zijn geraadpleegd. Dit geldt enkel als de WMCO van toepassing is. Als de verplichting tot raadpleging niet is nageleefd, kunnen de ontslagaanvragen enkel in behandeling worden genomen door UWV indien werkgever aannemelijk maakt dat naleving van die verplichting de herplaatsing van de met ontslag bedreigde werknemers of de werkgelegenheid van de overige werknemers in de betrokken onderneming in gevaar zou brengen. Voor een dergelijke besluit van UWV is goedkeuring vereist van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (directie UAW). De goedkeuring kan slechts worden onthouden wegens strijd met het recht of het algemeen belang. De melding aan UWV dient wel altijd plaats te vinden.

Indien achteraf blijkt dat de verplichtingen op grond van de WMCO niet zijn nageleefd, is de opzegging van de arbeidsovereenkomst of een beëindigingsovereenkomst vernietigbaar. Een werknemer kan tot maximaal 6 maanden na einde arbeidsovereenkomst de vernietigbaarheid van het ontslag inroepen. In dit geval heeft de arbeidsovereenkomst al die tijd doorgelopen. Werkgever dient dan alsnog het loon uit te betalen en daarnaast ook de wettelijke verhoging en wettelijke rente. Een dergelijke vernietiging is bijvoorbeeld aan de orde indien ontslagen zijn verspreid over 3 maanden. In het geval een werkgever bij UWV binnen een periode van 3 maanden bijvoorbeeld twee maal ontslagaanvragen indient voor 10 werknemers, zijn de eerste 10 ontslagen vernietigbaar. Voor de volgende 10 ontslagaanvragen geldt dat de procedure wordt stopgezet totdat werkgever alsnog aan zijn verplichtingen heeft voldaan.

Ontbindingsprocedure

Ontbindingsverzoeken om bedrijfseconomische redenen kunnen enkel worden toegewezen als de rechter zich ervan heeft vergewist dat melding is gedaan bij UWV en uit een verklaring van werkgever blijkt dat de belanghebbende vakbonden en OR zijn geraadpleegd. Dit geldt enkel voor zover de WMCO van toepassing is. Als de verplichting tot raadpleging niet is nageleefd, kunnen de verzoeken enkel in behandeling worden genomen indien werkgever aannemelijk maakt dat naleving van die verplichting de herplaatsing van de met ontslag bedreigde werknemers of de werkgelegenheid van de overige werknemers in de betrokken onderneming in gevaar zou brengen. Ook hier geldt weer: de melding aan UWV dient wel altijd plaats te vinden. Indien nodig kan de rechter afwijken van het voorschrift een maand wachttijd in acht te nemen.

Als achteraf blijkt dat werkgever de wet niet heeft nageleefd, kan werknemer onder omstandigheden om herroeping van de ontbinding verzoeken.

Beëindiging met wederzijds goedvinden

Voor deze weg van beëindiging van de arbeidsovereenkomst is niets geregeld in de nieuwe wet, behalve dat dergelijke beëindigingen onder de WMCO vallen en vernietigbaar zijn als blijkt dat werkgever zijn verplichtingen met betrekking tot de WMCO niet heeft nageleefd. Impliciet geldt wel dat werkgever deze weg niet kan bewandelen als hij meent dat er zoveel spoed is dat de vakbonden niet kunnen worden geraadpleegd.